Cross-border commuting: what to do before you start

[muziek]

Wie over de grens gaat wonen, werken, studeren of ondernemen krijgt te maken met regels en verplichtingen in dat land.

Vanuit de SVB houden de Bureaus voor Duitse Zaken en Belgische Zaken zich bezig met de informatievoorziening over sociale zekerheid aan grensgangers en werkgevers  tussen Duitsland, België en Nederland.

Iedere dag hebben hier duizenden grensgangers en werkgevers mee te maken.

We nemen een kijkje bij beide Bureaus om inzicht te krijgen in de dagelijkse werkzaamheden.

 

Goedemiddag, Bureau voor Belgische zaken.

Ja, ik weet niet wat je precies wilt weten, is het inhoudelijk over fiscaliteit?

Hi, you're speaking with Anne Opmeer of Bureau for German Affairs of the Social Security Bank in the Netherlands.

 

We volgen een grensganger die dagelijks de grens oversteekt op weg naar werk.

Ja, dan moet Duitsland mijn gegevens  ophalen uit Nederland en dat kan zeker wel drie maanden duren.

 

We bezoeken een maandelijks spreekuur in Herzogenrath waar de grens letterlijk door het gebouw heen loopt.

Ich habe gelesen, dass Sie bereits einen WIA aus den Niederlanden bekommen seit zwei Monaten.

 

We gaan op bezoek bij werkgevers om te horen met welke vraagstukken zij te maken hebben.

Waar wij praktisch tegenaan lopen in zaken in werken in België voor ons zijn wetgeving met betrekking tot de sociale zekerheid.

We hebben ook een aantal Duitse medewerkers in dienst, of Nederlandse medewerkers die in Duitsland wonen en die dus de grens oversteken om bij ons aan het werk te gaan.

We komen erachter dat de grenzen oversteken soms verregaande gevolgen kan hebben.

Mensen zijn zich niet bewust dat ze gaan emigreren.

 

Daarnaast ontdekken we dat de Bureaus binnen de SVB een heel bijzondere plek innemen.

Ik vind dat we dit werk toch met enige regelmaat in de schijnwerpers moeten zetten.

De Bureaus vormen eigenlijk een klein pareltje binnen de organisatie van de SVB.

 

[muziek]

Toen ik 14 jaar was toen zijn mijn ouders naar Duitsland toe verhuisd vanwege de ruimte, de prijzen natuurlijk.

Het is nooit echt een bewuste keuze geweest om in Nederland te gaan werken.

Ik ben eigenlijk gewoon na mijn opleiding gaan solliciteren.

Uiteindelijk ben ik bij Thermen Bad Nieuweschans terechtgekomen en daar werk ik nu al vijf en een half jaar met heel plezier.

Thermen Bad Nieuweschans is een wellness-centrum aan de grens van Duitsland en wij zijn 37 jaar geleden hier gestart als eerste kuurcentrum van Nederland, eerste thermaalbad van Nederland.

We richten ons op gezondheid en ontspanning van onze gasten.

Bij Thermen Bad Nieuweschans werken zo'n 175 medewerkers in 30 verschillende functies.

 

Nienke Zomer is werkzaam als HR-adviseur en houdt zich bezig met alle vraagstukken rondom het personeel.

We hebben medewerkers die wonen in Duitsland en werken hier in Bad Nieuweschans.

We hebben zeker te maken met afwijkende vraagstukken en dat concentreert zich op zorgverzekeringen, sociale wetten en regelgeving, pensioenvraagstukken.

Ik vind de wetgeving tussen Duitsland en Nederland wel complex.

In Nijmegen is het Bureau voor Duitse Zaken gevestigd, het Bureau geeft voorlichting aan mensen uit Nederland die in Duitsland wonen, werken, studeren of ondernemen; en andersom aan mensen die vanuit Duitsland naar Nederland komen.

 

Hi, you're speaking with Anne Opmeer of the Bureau for German Affairs of the Social Security Bank in the Netherlands.

Het Bureau voor Duitse Zaken heeft vooral de rol als voorlichter, dus we geven geen adviezen, maar we proberen klanten eigenlijk wegwijs te maken in het sociale zekerheidsstelsel van Nederland en Duitsland.

We proberen hen uit te leggen welke keuzes ze hebben en op basis van die informatie kunnen de klanten dan zelf eigenlijk een keuze maken voor hun toekomst.

Nou, wat heel vaak voor komt, is eigenlijk de student.

Hè, "Ik ben student en ik wil in Duitsland gaan studeren," of, "Ik woon in Duitsland en ik wil 

een studie in Nederland gaan volgen,wat is er met mijn zorgverzekering?

Blijf ik mijn zorgverzekering behouden of moet ik in het andere land een zorgverzekering afsluiten?"

Wij zien dat de behoefte aan informatie de afgelopen tijd toeneemt.

Nou, dat blijkt uit de bezoekers op www.grensinfo.nl.

Dat is een website die wij samen met onze collega’s van de Belastingdienst, het UWV en het CAK bijhouden.

Het is altijd zo geweest dat mensen de grens over zijn gegaan, maar wij kunnen peilen dat mensen graag de goede informatie tot zich willen nemen.

We proberen dicht bij de burger te komen.

Dat doen we door spreekuren te bezoeken.

We hebben spreekuurlocaties langs de gehele Nederlands-Duitse grens.

Daar zitten wij dan op uitnodiging van de Grensinfopunten.

We organiseren ook zes keer per jaar voorlichtingsdagen, dat doen we op drie Nederlandse plaatsen en twee Duitse plaatsen.

Daar zitten we dan met collega's samen van het Duitse zusterorgaan, de Deutsche Rentenversicherung, en die gesprekken gaan dan vooral over,

"Wat voor inkomen heb ik als ik met pensioen ga?"

 

[muziek]

Hans Timmermans is eigenaar van ASK Renovatie in Weert.

Hans Timmermans, ASK Renovatie, goedemorgen.

Het bedrijf is gespecialiseerd in het herstellen van schade aan ramen, deuren en garagepoorten.

Iedere dag rijden zo'n 20 medewerkers naar locaties in heel Nederland om deze werkzaamheden uit te voeren.

Toen de werkzaamheden werden uitgebreid naar België, kwam Hans er al snel achter dat de regelgeving in beide landen nogal verschillend was.

Waar wij praktisch tegenaan lopen in zaken in werk in België voor ons zijn wetgeving met betrekking tot de sociale zekerheid, daarvoor moeten wij meldingen doen bij het PDOK.

Wij moeten onze medewerkers op elk werk waar wij in België zijn, registreren, moeten wij vastleggen middels een Limosa-verklaring, en voor ons geldt de Belgische bouw CAO, dus alle wijzigingen, veranderingen in de Belgische bouw CAO moeten wij ook weer vertalen naar onze medewerkers.

Met die vraagstukken over werken in België, bij de SVB heb je daar de mogelijkheid om regelmatig om naar de spreekuren toe te gaan, en daar maak ik dan regelmatig ook gebruik van om mijn kennis te vergaren.

De jaarlijkse informatiedagen die ze organiseren ben ik elk jaar aanwezig, omdat er altijd wijzigingen zijnen dan probeer ik op die manier mijn kennis ook op peil te houdenen vooral ook de contacten met de SVB-medewerkers van Belgische zaken warm te houden.

 

Goedemiddag,

Bureau voor Belgische Zaken.

 

Het Bureau voor Belgische Zaken is gevestigd in Breda en geeft voorlichting over de sociale verzekeringswetgeving van Nederland en België.

Net als de collega's van het Bureau voor Duitse Zaken, staan zij dagelijks veel mensen telefonisch te woord over uiteenlopende vraagstukken.

Ik weet niet wat je precies wilt weten, is het inhoudelijk over fiscaliteit?

Kunt u eventueel ontheffing aanvragen van de premies voor de AOW en de ANW in Nederland?

Ja, in België kent u het verschijnsel van de remgelden, hè, dat betaalt u in België, dat is een soort van eigen risico, hè, een stukje eigen kosten wat je draagt tot een maximumfactuur.

Het gaat om uw Belgisch pensioen, hè, dat heb ik goed begrepen, hè?

De mensen die met ons contact opnemen die komen eigenlijk overal vandaan.

De ene is een pensionada, de ander is iemand die gaat werken in het buitenland of komt werken in Nederland, HR-medewerkers,zzp'ers, ja, noem het maar op.

Mensen komen heel vaak bij ons als ze ergens mee vastlopen en dan kunnen wij het vaak samen met de uitvoeringsinstanties oplossen.

Wij werken samen met heel veel instanties, je kan hierbij denken aan het UWV, aan de Federale Pensioendienst, aan de OCMW's.

We hebben overal contacten, ook wetenschappelijke instituten en het ministerie.

Eén keer per twee jaar houden we hiervoor een relatiedag zodat we allemaal weer even contact kunnen leggen met al onze contactpersonen.

 

[muziek]

We nemen een kijkje bij de tweejaarlijkse relatiedag in Den Bosch waar iedereen uit het werkveld aanwezig is.

Tijdens zo'n dag hebben we eigenlijk de gelegenheid om het netwerk te ontmoeten, het netwerk, allemaal elkaar ook ontmoeten.

Je kan met bestaande relaties bijpraten, je kan ook nieuwe contacten leggen, wat ook belangrijk is voor het kennisinformatienetwerk.

Maar ook verbinding met andere overheden die grenswerkers moeten helpen en ook relaties, en daarom is deze relatiedag ook zo belangrijk, met die andere overheden zodat we grenswerkers die met veel verschillende regels te maken hebbengoed kunnen helpen vanuit die beide Bureaus.

 

[muziek]

Ik werk bij de Federale Pensioendienst in België.

Ik ben stafmedewerker bij het UWV.

Ik werk bij het Grensinfopunt in Kleve, in Duitsland.

Ik werk bij het Grensinfopunt in Mönchengladbach.

Ja, hier zitten mensen in de zaal die op een of andere manier ietsmet grensinformatie hebben.

 

[muziek]

Langs de gehele grensregio's organiseren de beide Bureaus maandelijks spreekuren waar burgers hun persoonlijke vragen kunnen stellen aan de voorlichters.

De spreekuren van het Bureau Duitse Zaken worden georganiseerd door de Grensinfopunten.

Wir sind ja hier im Eurode Business Center, das Eurode Business Center steht genau auf der Grenze zwischen Deutschland und Niederlande.

 

Die Gemeinden Kerkrade und Herzogenrath haben dieses Gebäude hier ins Leben gerufen.

Hier findet regelmäßig, monatlich einmal der Deutsch-Niederländische Grenzgänger Sprechtage.

Er komen heel veel verschillende klanten hier binnen, gepensioneerden, werkenden met ook allerlei verschillende soorten vragen.

Ook Herbert en Iris komen bij het spreekuur langs met veel vragen aan de aanwezige instanties.

Wij komen naar het Grensinfopunt omdat mijn man sinds juli in de WIA zit, of WIA ontvangt.

Daar hebben wij heel veel verschillende vragen wat betreft belasting, het ziekenfonds, andere sociale verzekeringsdingen, dingen over UWV, dus ja.

-Die we ook niet in het internet vinden.

-Het is een breed pakket.

 

Nou, ziekte is natuurlijk wel een hoofdstuk dat heel erg aangrijpend is.

Mensen die zijn al niet op hun best en als er dan nog een grensoverschrijdend element bijkomt dat maakt het alleen maar lastiger.

Als we bijvoorbeeld een inwoner hebben die in Nederland gewerkt heeft en op grond daarvan ook recht heeft op een Nederlandse arbeidsongeschiktheidsuitkering, op een WIA-uitkering, dan begint het al in eerste instantie daarmee, "Waar vraag ik het aan?"

Nou, dat is dan in het woonland, bij de Deutsche Rentenversicherung.

"Waar onderga ik de keuring?"

Dat mag in Duitsland, maar de klant mag er ook voor kiezen om de keuring in Heerlen uit te laten voeren.

 

Vervolgens moet het UWV aan de gang om te kijken, bestaat er een Nederlands recht op de WIA.

Daar zijn dan ook verschillende expertises binnen het UWV gevraagd om het recht vast te stellen, dus de WIA is echt wel een hele ingewikkelde wet.

Mensen hebben vaak wel begrip ervoor dat het anders geregeld is, maar vaak weten ze niet precies wat er anders geregeld is.

Es gibt paradoxe Situationen.

Dat proberen we dan uit te leggen en we zien eigenlijk dat mensen dan eigenlijk doorhebben dat het anders werkt.

Nichts ist besser oder schlechter, um Himmels Willen, es ist anders.

Ze krijgen dan van ons ook handvatten om daarmee om te gaan.

Ich habe gelesen, dass Sie bereits einen WIA aus den Niederlanden bekommen, seit zwei Monaten, stimmt das?

Und dass Sie Fragen haben zu der Krankenversicherung im Verhältnis mit der deutschen Rente?

Ja, ich habe zum Beispiel eine, was mir jetzt gerade einfält, PMT, eine Betriebsrente.

Da sind Sie wahrscheinlich nicht so drin?

Also, nein.

Das sind halt alle individuelle Regelungen, aber dass ist eine niederländische Betriebspensionskasse.

Ik dacht dat wij op alle vragen antwoord hadden.

Wij kunnen verder aan de slag, maar die informatie hadden wij nergens anders, denk ik, kunnen vinden.

 

[muziek]

De grens tussen landen heeft altijd iets fascinerends.

Het zijn vaak plekken met een bewogen geschiedenis, met spannende verhalen en anekdotes uit een rijk verleden.

Het zijn ook plekken met een grote aantrekkingskracht waar mensen en culturen uit verschillende landen elkaar ontmoeten, zoals hier bij het Drielandenpunt in Vaals, waar de grenzen tussen Nederland, Duitsland en België met elkaar samenkomen.

 

De grenzen oversteken om er te gaan wonen en werken heeft veel gevolgen, het is namelijk ook een startpunt van een geheel andere wet- en regelgeving, en daar is niet iedereen zich altijd bewust van.

Ja, de wetgeving tussen België en Nederland verschilt enorm van elkaar.

Mensen zijn zich niet bewust van het feit dat ze soms, ook al gaan ze maar vijf minuten verder wonen of aan de overkant van de straat, dat ze gaan emigreren. Voor de mensen zelf is het een verhuizing, maar omdat je feitelijk in een ander land gaat wonen is het een emigratie.

 

Een mooi voorbeeld van verhuizen van Nederland naar België, dat was een zeeman die woonde in Baarle-Nassau en die ging naar de overkant van de straat verhuizen en die kwam toen in Baarle-Hertog terecht.

Die man had ons allemaal aangehoord en die had gezien wat dat hij allemaal moest doen en toen zei hij van,

"Ja, ik ben de hele wereld over gevaren en ik heb nog nooit zoveel dingen daarvoor moeten doen als van nu naar de overkant van de straat te verhuizen."

 

[muziek]

Nergens ter wereld is de grens zo merkwaardig getrokken als in het dorp Baarle, bestaande uit de Nederlandse gemeente Baarle-Nassau en de Belgische gemeente Baarle-Hertog. In dit unieke dorp zijn 30 stukjes Nederland en België met elkaar verweven en loopt de grens kriskras door wegen en dwars door huizen en tuinen.

 

Het dorp heeft ook twee gemeentebesturen met twee burgemeesters, twee kerken,

twee scholen maar met één bevolking die met haar twee nationaliteiten naast elkaar wonen en werken.

Ondanks dat de grenzen in dit dorp zijn vervaagd, is ook hier sprake van een andere wet- en regelgeving waar de beide Bureaus dagelijks mee te maken hebben.

Een vraag die wij vaak krijgen is, 

"Ja, maar het is maar 2 kilometer verderop, waarom zou ik dan al die dingen met mijn zorgverzekering moeten regelen?"

Het wonen en werken in twee landen is ingewikkeld omdat wetgeving wordt eigenlijk altijd gemaakt met de rug naar de grens.

Er wordt harmonisatie beoogd en niet dat het uniform geregeld wordt.

Dat maakt helaas dat mensen toch nog tussen wal en schip kunnen vallen.

Een veel gehoorde klacht van klanten is dan ook, "Ik dacht dat het één Europa was."

 

Als je in Nederland een AOW-aanvraagformulier ziet, dan zijn dat drie, vier kantjes.

Als je het digitaal doet, is het sowieso helemaal overzichtelijk.

Als je een Duitse aanvraagset krijgt voor een Duitse Rente, daar schrikken de meeste mensen toch wel van.

Het pensioen wordt totaal anders berekend, je hebt veel hogere kinderbijslag in België dan in Nederland.

Mensen hebben vaak niet door wat de impact is van bijvoorbeeld een verhuizing naar het andere land of bijvoorbeeld het gaan werken in het andere land.

Ergens moet de grens liggen.

Het zou mooi zijn op het moment dat jij zelf kiest waar je gaat wonen, dat de regels ook niet hoeven te veranderen.

Maar ergens moet de grens liggen.

We gaan terug naar Bad Nieuweschans, waar aan de plaatsnaam nog een leuke anekdote is verbonden.

 

Wij hebben ervoor gezorgd dat de plaatsnaam van Nieuweschans zelfs veranderd is in Bad Nieuweschans, naar Duits model.

Vandaar dat we de gemeente hebben gevraagd om de plaatsnaam te veranderen en daar is de gemeenteraadmee akkoord gegaan.

Het bleek dat je dat in Nederland ook zomaar kan doen, dat je met zijn allen besluit om een plaatsnaam te veranderen.

Sindsdien is de plaatsnaam dus Bad Nieuweschans geworden.

Omdat ik in loondienst ben, loop ik niet echt tegen problemen aan.

Eigenlijk is alles wel gewoon goed geregeld.

Er is veel informatie te vinden en er is ook best wel veel kennis ervan.

Ik draag natuurlijk ook gewoon mijn loonbelasting af in Nederland.

Zij woont in Duitsland en ze werkt in Nederland en dat gaat helemaal prima.

Op het moment dat zij ontslagen wordt, dan moet zij een werkloosheidsuitkering gaan aanvragen in haar woonland.

Dan moet Duitsland mijn gegevens ophalen uit Nederland en dat kan zeker wel drie maanden duren.

Dat betekent dan ook dat je drie maanden zonder geld zit.

Dat is gewoon vervelend maar niet doorslaggevend om niet in Nederland te gaan werken.

De medewerkers die, zeg maar, grensoverschrijdend nu bij ons werken, die zitten natuurlijk met allerlei vragen ook waar ze zelf antwoord op kunnen vinden.

Gelukkig hebben wij inmiddels ook al wat ervaring en kan onze HR-medewerker, Nienke, daar ook bij helpen, om die vraag te beantwoorden.

Als zij het zelf niet weet, dan weet zij ook de kanalen en de kantoren om die informatie op te halen.

 

Goedemorgen, met Nienke.

Ik hou mijn kennis bij met de Eems Dollard Regio, die is hier gevestigd in Bad Nieuweschans.

Daar zit een loket van het Grensinfopunt.

Als ik vragen heb, dan neem ik altijd contact met hen op.

Sowieso is er op internet gewoon heel veel te vinden.

Ik denk dat ik ook bij mij op het werk goed terecht kan bij vragen, omdat ik best wel veel collega's heb die ook in Duitsland wonen en dus ook in Nederland werken.

Als ik iets niet weet of als ik informatie nodig heb, dan kan ik mij natuurlijk wenden tot de Grensinfopunten.

Wat dat betreft is het allemaal goed geregeld.

 

Kees Martens is als manager van zowel het Bureau voor Belgische zaken, als het Bureau voor Duitse zaken het gezicht naar buiten en de interne organisatie.

Binnen de SVB nemen de Bureaus een bijzonder plaats in.

We werken als bureau Belgische en Duitse zaken als SVB-onderdelen ook voor het UVW en ook voor het CAK, waardoor we alle sociale zekerheidsregelingen feitelijk in één klantgesprek kunnen behandelen.

Dan ook nog met de achterliggende Duitse en Belgische wetgeving.

Binnen de SVB vallen wij onder de directie sociale verzekeringen, onder DSV.

De Bureaus vormen eigenlijk een klein pareltje binnen de hele organisatie van de SVB.

Ze staan aan de frontlinie van werk wat heel belangrijk is.

Heel veel van onze burgers hebben inmiddels een relatie met het buitenland, omdat ze daar een tijdje gestudeerd hebben, omdat ze daar een tijdje gewerkt hebben, of omdat ze daar wonen, of weer terugkomen naar Nederland.

De dienstverlening aan die burgers neemt een steeds belangrijker aandeel in ons totale werk.

De Bureaus Belgische en Duitse zaken zijn daar eigenlijk de voorlopers van.

Zij informeren burgers over wat dit allemaal betekent voor hun rechten en plichten, hoe ze hun recht kunnen halen en waar ze rekening mee moeten houden.

We zijn heel erg trots dat we onderdeel uitmaken van de SVB.

De Bureaus die hebben eigenlijk een hele autonome plek.

Voor mij een hele speciale plek, want het is voor mij toch echt wel een bijzondere afdeling, die heel zelfstandig werkt maar daarmee ook wel heel veel dingen zelf moet oppakken.

Het is echt een kenniscentrum waar mensen vaak heel lang werken.

Mensen zijn heel erg betrokken bij het werk wat ze doenen het is voor mij echt een voorbeeld voor heel veel andere onderdelen van de SVB,als je het hebt over maatwerk en dienstverlening.

Er zijn natuurlijk heel veel burgers die in die grensstreken werken, maar al die burgers zijn ook weer verschillend.

Je krijgt natuurlijk nooit standaardvragen.

Een paar zullen er altijd wel herkenbaar zijn, als: "Heb ik recht op pensioen?"

"Zo ja, hoe hoog is dat dan en waar kan ik het dan aanvragen?"

Elke situatie is natuurlijk weer net iets verschillend.

Ik vind het supermooi om te zien dat al die medewerkers van beide Bureaus daar toch iedere keer weer mooie antwoorden op weten te vinden.

De beide Bureaus werken onderling ook nauw met elkaar samen op het gebied van communicatie en onder meer de organisatie van bijeenkomsten.

Er zijn uiteraard ook veel lijnen binnen de SVB.

Binnen de SVB werken wij heel veel samen met de afdeling ID, Internationale Detacheringen,want daar wordt toepasselijke wetgeving bepaald.

Daar zijn ze het bevoegde orgaan voor.

Wij werken heel veel samen met de afdeling AOW van de Sociale Verzekeringsbank.

Onze collega's van de Sociale Verzekeringsbank weten ons gelukkig regelmatig te vinden.

Onze bekendheid binnen de SVB kan altijd nog verder verbeterd worden.

We hopen dat mensen elkaar aanwijzen op het feit dat wij bestaan.

Op het moment dat het woord Duitsland of België bij een aanvraag van bijvoorbeeld pensioen of AKW binnenkomt, dat mensen, als ze even door de bomen het bos niet meer zien, ons weten te vinden.

En dat wij hen dan verder kunnen helpen.

Goede en betrouwbare informatievoorziening over sociale zekerheid is in deze tijd onmisbaar.

Als we dan nu die aanvraag doen, dan zou u vanaf 1 december al recht kunnen hebben op dat Belgisch pensioen.

Dat is waar de medewerkers van het het Bureau voor Duitse zaken

en het Bureau voor Belgische zaken iedere dag voor staan in hun dienstverlening 

naar duizenden klanten per jaar, want de vragen blijven komen.

Momenteel heb ik een medewerker die dus actueel aan het kijkenis naar inwoning in België

en daar heb ik dus ook weer advies opgevraagd bij SVB.

Personeel is inderdaad een uitdaging voor ons en wij zijn een marketingplan

aan het schrijven om ook in Duitsland te gaan werven.

De wet- en regelgeving van sociale zekerheid staat nooit stil en heeft geen grens.

Het leuke aan mijn werk is dat ik in een managementfunctie zit,

waarbij ik mijn aandacht niet alleen intern hoef te richten maar ook

voor een groot deel extern kan richten en met heel veel partijen te maken heb.

Dat vind ik persoonlijk erg leuk.

Voor mij is de uitdaging in dit werkdat je ten eerste niet weet waar een klant mee komt.

Dan moet je eigenlijk ter plekke gaan luisteren naar de vraag,

je moet gaan analyseren wat de klant eigenlijk nodig heeft.

Wat mijn werk mooi maakt is, je weet nooit hoe de dag gaat.

Je ziet mij lachen.

Mijn werk is superuitdagend en eigenlijk is geen één dag hetzelfde.

 

De SVB is er voor 5,5 miljoen burgers in Nederland, of ze nu een tijdje in het buitenland hebben gezeten, of een tijdje in Nederland hebben gewerkt en nu weer in het buitenland terug zijn.

Wij zijn er voor hen en wij proberen de best mogelijke dienstverlening te bieden.

Daar doen we iedere dag ons stinkende best voor.