Uitvoeringsorganisaties trekken aan de bel
Op woensdag 18 januari 2023 heeft Abdeluheb Choho (algemeen directeur RVO), namens de uitvoeringsorganisaties de eerste Staat van de Uitvoering overhandigd aan Vera Bergkamp, voorzitter van de Tweede Kamer. De belangrijkste conclusie in de rapportage: Als we gezamenlijk het vertrouwen in de overheid willen verbeteren moet er eerder en beter worden samengewerkt tussen politiek, beleid en uitvoering. De complexiteit van de wetgeving en de stapeling van beleid vormen het grootste knelpunt voor burgers, ondernemers en uitvoeringsorganisaties.
Deze complexiteit van wetgeving zorgt ervoor dat burgers en ondernemers vastlopen in het systeem. Dit zijn juist de mensen die afhankelijk zijn van de overheid. Vaak is niet het maatschappelijk probleem het uitgangspunt, maar bestaande organisaties en regelingen. Beleid wordt gestapeld en uitvoerders worden te weinig en te laat betrokken.
De Staat komt met 5 oproepen aan de politiek:
- Maak het voor burgers en ondernemers minder complex door beter en minder beleid.
- Betrek de uitvoering vanaf het allereerste begin bij beleidsvorming.
- Voer het politieke debat niet meer op incidenten, maar ontwikkel een gezamenlijk beeld van trends en dilemma’s in de publieke dienstverlening.
- Laat de verantwoordingsplicht achteraf plaatsmaken voor een open gesprek over hoe de uitvoeringspraktijk beter of anders moet.
- Breng gegevensuitwisseling tussen publieke dienstverleners nu echt op gang.
“Burgers en ondernemers zien door de complexe wet- en regelgeving door het bomen het bos niet meer. Veel wetgeving legt een administratieve last bij burgers en ondernemers die het minst in staat zijn daarmee om te gaan. Daar staat tegenover dat het werk in de uitvoering steeds arbeidsintensiever wordt, terwijl de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt. Om de uitvoering toekomstbestendig te houden, hebben we een systeem nodig dat doenbaar is voor burgers en ondernemers en voor de overheid uitvoerbaar blijft. Alleen zo zorgen we ervoor dat we tijd en ruimte houden voor persoonlijke dienstverlening”, vertelt Diana Starmans, lid van de Raad van Bestuur van de Sociale Verzekeringsbank en lid van de stuurgroep van de Staat van de Uitvoering.
Totstandkoming Staat van de Uitvoering
De Staat van de Uitvoering is een nieuw initiatief, tot stand gekomen onder leiding van een door de Ministerraad ingestelde Stuurgroep. Met de periodiek terugkerende publicatie wordt de politiek geïnformeerd over hoe de publieke dienstverlening in ons land ervoor staat. Aanleiding zijn problemen zoals die rond de toeslagen voor kinderopvang. Het is in Nederland niet eerder voorgekomen dat de uitvoeringsorganisaties zelf en in Den Haag een dergelijk signaal aan de politiek afgeven.
Voor deze eerste publicatie zijn 38 uitvoeringsorganisaties beschouwd. Er is gekeken naar de Standen van de Uitvoering waarin de organisaties rapporteren over de knelpunten die zij ervaren. Parallel vergaarden onderzoekers en wetenschappers nieuwe inzichten over zaken als maatwerk, organisatiecultuur, productiviteit, burgertevredenheid, innovatie en goede internationale praktijken. In reflectiesessies met beleids- en uitvoeringsorganisaties zijn de onderzoeksresultaten besproken en verder verrijkt. De boodschap van de Staat kan rekenen op brede steun. Ook gemeenten onderschrijven de boodschap.